W polskim obrocie gospodarczym powszechnym zjawiskiem stało się niepłacenie przez dłużnika swoich zobowiązań. Najczęstszą przyczyną nieregulowania należności są zamierzone działania dłużnika (świadome odroczenie płatności) oraz brak możliwości realizacji przez niego zobowiązań w wyniku opóźnienia lub wstrzymania płacenia przez jego partnerów handlowych. Mamy do czynienia wtedy z tzw. efektem domina, mianowicie „on” mi nie zapłacić, to „ja” z kolei nie zapłacę „tobie”.
Coraz częstszym problemem stają się także wyłudzenia i oszustwa, których przedmiotem są towary, usługi, kredyty bankowe. W rezultacie wierzyciel takiego partnera nie otrzymuje zapłaty za świadczone usługi lub za przekazany towar, co skutkować może utratą płynności finansowej i ogłoszeniem bankructwa firmy.
Publikacja „Zarządzanie należnościami w małym i średnim przedsiębiorstwie” składa się z sześciu rozdziałów. Adresatem opracowania jest przedsiębiorca, uczestnik obrotu gospodarczego w Polsce. Autor prezentuje szerokie wybrane instrumentarium z zakresu prawa, finansów, które może być pomocne przedsiębiorcy w poruszaniu się na bardzo trudnym rynku windykacji należności.
Rozdział pierwszy dotyczy wybranych aspektów polityki kredytowej przedsiębiorstwa, na której budowanie ma wpływ sam przedsiębiorca. W tej części czytelnik uzyska odpowiedzi na następujące pytania:
- Jak odpowiednio dobierać swoich kontrahentów?
- Jakie są źródła i rodzaje informacji o partnerach handlowych?
- Na co zwrócić uwagę, gdy dochodzi do podpisania umowy z kontrahentem?
- Na jakie bariery informacyjne napotyka przedsiębiorca w obrocie gospodarczym?
- Jak oceniać wiarygodność partnerów handlowych?
- Jakie są przyczyny udzielania kredytów kupieckich i jakie są jego konsekwencje dla przedsiębiorstwa, które je udziela?
W drugim rozdziale książki autor opisuje wybrane elementy zarządzania i obrotu wierzytelnościami, tj. cesja należności, cesja na inna osobę, uczestnicy rynku wierzytelności (firmy faktoringowe, firmy skupujące wierzytelności, pośrednicy), należności w prawie bilansowym, wierzytelności w prawie podatkowym oraz odsetki ustawowe (budżetowe) i z tytułu zaległości podatkowych. Czytelnik znajdzie także w tej części informacje na temat specyfiki działania firmy windykacyjnej oraz kryteria jej wyboru pod kątem swoim potrzeb.
W trzecim rozdziale autor prezentuje informacje nt. dwóch instrumentów przydatnych w procesie zarządzania należnościami, tj. faktoring i forfaiting. Szczególnie usługi faktoringowe rozwijają się w Polsce coraz bardziej, a świadczą je głównie instytucje powiązane kapitałowo z bankami. W części tej autor wymienia korzyści i zalety faktoringu oraz dokonuje porównania faktoringu z forfaitingiem. Faktoring cieszy się coraz większą popularnością wśród małych i średnich firm, natomiast znajomość i wykorzystanie forfaitingu jest na razie śladowa. Faktoring dotyczy głównie obrotu krajowego, natomiast forfaiting obrotu międzynarodowego.
Czwarty rozdział obejmuje platformy wymiany informacji kredytowej dostępne w Polsce. Do grupy tej autor zalicza biura informacji kredytowej (Biuro Informacji Kredytowej, Biuro Informacji Gospodarczej), także rejestry publiczne (np. Krajowy Rejestr Sądowy – Rejestr Dłużników Niewypłacalnych, REGON, rejestr ruchomości i nieruchomości).
W rozdziale piątym autor książki przybliża specyfikę wybranych zabezpieczeń wierzytelności, które są do dyspozycji przedsiębiorcy. Wśród nich są zabezpieczenia osobiste, tj. weksel, poręczenie cywilnoprawne, gwarancja bankowa, przystąpienie do długu oraz zabezpieczenie rzeczowe, tj. hipoteka, zastaw rejestrowy, przewłaszczenie na zabezpieczenie i blokada rachunku bankowego. W części tej Czytelnik znajdzie także informacje nt. ubezpieczeń kredytów kupieckich oraz najważniejsze kryteria doboru zabezpieczeń do swoich potrzeb.
W szóstym rozdziale autor porusza aspekty dochodzenia roszczeń. W sytuacji gdy pomimo monitorowania należności nastąpił problem z jej odzyskaniem, można egzekwować ją w świetle obowiązującego w Polsce prawa. Jednakże małym firmom będzie trudno czynić to samodzielnie z uwagi na brak doświadczenia w tym obszarze, często brak odpowiednich służb (brak radcy prawnego), czy też duże bariery finansowe.
