Jak wygląda proces wyceny przedsiębiorstw przez biegłego

Według Kanadyjskiego Instytutu Biegłych Wyceny Przedsiębiorstwa (CBV Institute) biegły wyceny przedsiębiorstw powinien wykonać swoje zlecenie według następujących kroków:

Wstępne spotkanie z Klientem i ustalenie podstawowych warunków zlecenia

Biegły wyceny przedsiębiorstw określa:

  1. Kontekst zlecenia (tj. Cel wyceny, uwarunkowania prawne, obowiązujące umowy (np. Umowa Spółki, Umowa inwestycyjna) i porozumienia oraz inne istotne czynniki)
  2. Swoją przewidywaną rolę w procesie wyceny (ekspert vs. rzecznik vs. arbiter)
  3. Datę wyceny / datę oszacowania straty czy utraconych korzyści
  4. Standard wartości (najpopularniejszą jest godziwa wartość rynkowa, FMV)
  5. Przedmiot wyceny (udziały, akcje, odszkodowanie)
  6. Ramy czasowe zlecenia
  7. Osobę odpowiedzialną po stronie Zleceniodawcy oraz szacunkowe wynagrodzenie
  8. Końcowe elementy raportu tj. w tym kwestie takie jak omówienie wstępnych wyników raportu z wyceny, oświadczenie Kierownictwa, rodzaj raportu, który ma zostać wydany, do kogo raport jest adresowany itp.

List intencyjny

Engagement letter, nie ma takiej formy w polskich warunkach, przypomina to list intencyjny czy umowę przedwstępną dotyczącą wyceny przedsiębiorstwa.

Zadaniem biegłego wyceny jest przygotowanie listu angażującego (listu intencyjnego, umowy przedwstępej) podsumowujący wstępne warunki zlecenia. Zleceniodawca powinien potwierdzić ustalenia poprzez podpisanie listu. Szczegóły zebrane podczas pierwszego spotkania z Klientem powinny stanowić integralną część listu angażującego.

List ten stanowi umowę, na podstawie której zostanie wykonany raport z wyceny. Jego celem jest ochrona zarówno biegłego wyceny, jak i Klienta. Ważne szczegóły, które powinny znaleźć się w tym liście, są następujące:

  • Klient (nazwa, adres)
  • Cel zlecenia (wycena / postępowanie sądowe itp.)
  • Rola biegłego (ekspert vs. rzecznik vs. arbiter)
  • Data wyceny
  • Standard wartości, która ma zostać użyty w zleceniu
  • Przedmiot wyceny (udziały, akcje – shares, aktywa – assets, udział % w strukturze własnościowej)
  • Ramy czasowe, w których proces wyceny musi zostać zakończony
  • Wskazanie osoby odpowiedzialnej po stronie Zleceniodawcy za uiszczenie wynagrodzenia

Niektóre zlecenia mogą być trudne do oszacowania przez biegłego wyceny pod względem liczby godzin, niezbędnych do wykonania wyceny, ponieważ nie wiadomo czy wszystkie informacje będą dostępne. W takich przypadkach oszacowanie kwoty wynagrodzenia może być niemożliwe. Zaleca się w takiej sytuacji podanie informacji o stawce godzinowej.

Szczegóły dotyczące raportu końcowego, w tym takie kwestie, jak przegląd i omówienie wstępnych wyników raportu, oświadczenie Kierownictwa Zleceniodawcy nt. rzetelności przygotowanego raportu i jego akceptacja, ograniczenia w korzystaniu z raportu (i inne ogólne warunki i ograniczenia nawiązujące do kodeksu etyki biegłego wyceny), wszelkie ustawowe wymogi czy dobre praktyki branżowe.

Analiza jakościowa

Po podpisaniu listu angażującego przez Klienta, należy zebrać i dokonać analizy istotnych informacji, które będą wykorzystane w raporcie z wyceny. Biegły wyceny musi zapewnić, że zakres przeprowadzanego przeglądu i dokumentacji jest zgodny ze standardami CBV Institute.

  • raport pełny – Comprehensive Valuation
  • raport uproszczony – Estimate Valuation
  • kalkulacja – Calculation Valuation

Analiza ilościowa

Po zebraniu dostępnej dokumentacji dotyczącej wycenianego przedsiębiorstwa, a także informacji o branży i otoczeniu gospodarczym, należy przeprowadzić szczegółową analizę finansową wycenianego podmiotu. Celem tego procesu jest zebranie informacji, które mają wpływ na stopę zwrotu z zaangażowanego kapitału, ryzyko i czynniki wzrostu wartości przedsiębiorstwa, ponieważ mają istotny wpływ na jego wycenę.

Rodzaje analizy ilościowej w procesie wyceny. Poniżej znajduje się przykładowe rodzaje analiz ilościowych, które można przeprowadzić:

  • Analiza trendów w branży
  • Analiza sprawozdań finansowych (pionowa, pozioma)
  • Analiza wskaźnikowa
  • Porównanie wskaźników

biegły wyceny jak wygląda proces wycen przedsiębiorstw

Dyskusja zarządcza (Management Discussion)

Proces oceny odpowiednich aspektów ilościowych i jakościowych odbywa się poprzez dyskusje z udziałowcami i / lub Kierownictwem oraz z niektórymi kluczowymi Pracownikami. Biegły wyceny powinien dokonać przeglądu każdego segmentu działalności przedsiębiorstwa i przedyskutować z menedżerem, który jest bezpośrednio związany z tym segmentem, chociaż nie zawsze jest to możliwe.

Przygotowanie wstępnych obliczeń

Po zebraniu odpowiednich informacji, biegły wyceny musi określić najlepszy sposób wykorzystania tych informacji. W przypadku zleceń wyceny obejmuje to określenie odpowiednich podejść i metod wyceny w odniesieniu do rodzaju wycenianej spółki, biorąc pod uwagę takie czynniki, jak wartość aktywów posiadanych przez przedsiębiorstwo, czy jego działalność jest kapitałochłonna, czy przedsiębiorstwo przewiduje stabilne zyski, czy też przewiduje okres wahań i tak dalej.

Należy wykonać ten sam proces w przypadku zadań związanych z kwantyfikacją strat.

Wstępny raport z wyceny (Draft report)

Po zakończeniu prac terenowych, dokumentacji informacyjnej i wstępnych obliczeń, biegły jest gotowy do przygotowania wstępnego raportu z wyceny przedsiębiorstwa. Raport musi być obiektywny, bezstronny, w pełni udokumentowany i musi zawierać określone kluczowe elementy. Biegły musi zapewnić, że jego raport jest zgodny ze standardami CBV Institute.

Wstępny przegląd powinien zostać omówiony z odpowiednimi reprezentantami Zleceniobiorcy w celu:

  1. potwierdzenia, że pewne założenia przyjęte przez biegłego są uzasadnione lub nie
  2. potwierdzenia, że biegły prawidłowo zinterpretował oświadczenia kierownictwa
  3. upewnienia się, że nic o charakterze materialnym nie zostało błędnie zinterpretowane lub pominięte, co mogłoby istotnie zmienić rezultat wyceny

Biegły wyceny musi pamiętać, że Kierownictwo i / lub właściciele przedsiębiorstwa mogą wywierać wpływ na niższą lub wyższą wartość wyceny. W związku z tym podczas analizy wstępnego raportu biegły wyceny powinien zawsze zachowywać poziom profesjonalnego sceptycyzmu.

Oznacza to, że biegły powinien być przekonany, że pozostał obiektywny i w podobny bezstronny sposób zajął się zarówno stroną sprzedającą, jak i kupującą w procesie ustalania ceny, rekomendując wartość w raporcie z wyceny.

List reprezentacyjny (Oświadczenie Kierownictwa) – letter of representation

Po zakończeniu procesu przeglądu wstępnego raportu, biegły powinien otrzymać pismo od Kierownictwa z potwierdzeniem założeń, na których oparł się przy formułowaniu wniosków. Oświadczenie to służy nie tylko prawnemu celowi ochrony biegłego, ale także pełni rolę narzędzia psychologicznego; jeśli kierownictwo wie, że zostanie poproszone o zaświadczenie o słuszności swoich odpowiedzi, może z większą ostrożnością udzielić odpowiedzi.

W szczególności odpowiedni członkowie Zarządu powinni potwierdzić na piśmie, że:

  1. Złożyli konkretne oświadczenia.
  2. Zapoznali się ze wstępnym raportem i są zadowoleni z wyjaśnień dotyczących zastosowanego podejścia i rozważanych czynników.
  3. Nie posiadają innych informacji lub wiedzy na temat faktów, które nie zostały uwzględnione we wstępnym raporcie, a które ich zdaniem mogą mieć wpływ na rezultat wyceny.